Podczas badania palpacyjnego jamy brzusznej możemy stwierdzić wiele nieprawidłowości, które profesjonalnie nazywamy objawami patologicznymi. Większość z tych objawów ma nazwy, które są eponimami. Dzisiaj zajmiemy się przypomnieniem najważniejszych z nich.
Objaw Blumberga – badający układa opuszki palców na powierzchni powłok brzusznych i dokonuje powolnego, głębokiego ucisku, a następnie nagle odrywa dłoń od brzucha badanego. Pojawienie się zwiększonej bolesności bezpośrednio po oderwaniu dłoni wskazuje na podrażnienie (peritonismus) lub zapalenie otrzewnej (peritonitis). Objaw ten może mieć ograniczony zasięg na powierzchni jamy brzusznej, gdy proces zapalny jest miejscowy, np. u chorych z ostrym zapaleniem wyrostka robaczkowego, pęcherzyka żółciowego lub uchyłków esicy. Jednak gdy dochodzi do rozlanego zapalenia otrzewnej, jak w przypadku perforacji wyrostka robaczkowego, pęcherzyka żółciowego lub uchyłku jelitowego, objaw Blumberga będzie dodatni w każdym kwadrancie jamy brzusznej.
Objaw Chełmońskiego - badający układa otwartą dłoń na prawym łuku żebrowym, po czym zaciśniętą w pięść drugą uderza w jej grzbiet. Wywołane w ten sposób wstrząsanie okolicy prawego podżebrza jest bolesne w przypadku stanów zapalnych pęcherzyka żółciowego, szczególnie w przebiegu kamicy.
Objaw Rovsinga – badający układa dłoń w okolicy lewego dołu biodrowego, pod kątem prostym do esicy, a następnie przesuwa ją w kierunku śledzionowego zagięcia okrężnicy. Taki manewr powoduje wzrost ciśnienia gazów w okrężnicy i rozciągnięcie kątnicy wraz z wyrostkiem robaczkowym. Wystąpienie bolesności świadczy o zapaleniu wyrostka robaczkowego.
Objaw Jaworskiego – badany unosi wyprostowaną w stawie kolanowym prawą kończynę dolną. Badający uciska delikatnie opuszkami palców okolicę wyrostka robaczkowego, polecając badanemu opuszczenie uniesionej kończyny do pozycji horyzontalnej. Nasilający się ból podczas opuszczania kończyny przemawia za zapaleniem wyrostka robaczkowego. Objaw Jaworskiego ujawnia zapalenie wyrostka robaczkowego położonego za kątnicą.
Objaw Courvoisiera - wyczuwalny przez powłoki guz w prawym podżebrzu, jest to powiększony, twardy, niebolesny pęcherzyk żółciowy. Sytuacja taka ma miejsce w guzach dróg żółciowych zlokalizowanych poniżej połączenia przewodu pęcherzykowego z przewodem wątrobowym wspólnym.
Objaw Dunphy’ego, znany również jako objaw kaszlowy, należy do grupy objawów otrzewnowych. Występujący podczas kaszlu wzrost napięcia mięśni brzucha powoduje bolesność miejscową, lub rozlaną nad całym brzuchem, w zależności od rozległości procesu zapalnego.
W przebiegu ostrego zapalenia trzustki mogą wystąpić następujące objawy: Cullena - podbiegnięcia krwawe wokół pępka i Greya Turnera - podbiegnięcia krwawe w okolicy lędźwiowej.
Objaw Goldflama - polega na sprawdzeniu bolesności okolicy lędźwiowej przy wstrząśnie. W tym celu, lekarz przykłada otwartą dłoń do okolic nerki pacjenta, a następnie drugą dłonią uderza w grzbiet położonej dłoni. Wystąpienie bolesności świadczy o ostrym procesie zapalnym badanej nerki.