Przepuklina to nieprawidłowe przemieszczenie się narządów lub ich części poza jamę ciała, w której się normalnie znajdują, przez naturalne lub nabyte otwory w powłokach.
Do ich powstawania predysponuje wiele czynników, z których nadrzędnym wydaje się skłonność anatomiczna - przepuklina pachwinowa zdecydowanie częściej dotyka mężczyzn (7:1) niż kobiet. Wynika to z drogi, jaką jądra pokonują z jamy brzusznej do worka mosznowego przez kanał pachwinowy. Ich unaczynienie i nasieniowód, które przechodzą przez kanał wymagają zachowania jego drożności, co jednocześnie stanowi miejsce zmniejszonego oporu.
Kolejne czynniki, które wpływają na ryzyko powstania przepuklin to zaburzenia budowy kolagenu, zwiększone ciśnienie w jamie brzusznej, mogące wynikać z różnych przyczyn, jak otyłość czy ciąża, zaparcia, podnoszenie ciężarów, czy przewlekły kaszel.
Ze względu na lokalizację wyróżniamy przepukliny pachwinowe, udowe, pępkowe, kresy białej, w bliźnie pooperacyjnej, zasłonowe, lędźwiowe, przeponowe, okołostomijne.
Ze względu na ich odprowadzalność przepukliny dzielimy na:
Odprowadzalne - zawartość worka jest odprowadzana samoistnie lub pod wpływem niewielkiego ucisku.
Nieodprowadzalne - nie udaje się odprowadzić zawartości worka przepuklinowego (np. z powodu zrostów).
Uwięźnięte - stan, w którym wskutek niestosunku między zawartością przepuklin a jej wrotami nie można w naturalny sposób odprowadzić zawartości worka. Najczęściej pojawia się w momencie raptownego, podwyższonego ciśnienia w jamie brzusznej (dźwiganie, kaszel, zaparcia, ale również pojawia się w czasie snu).
Zadzierzgnięte (strangulatio) - stan, w którym doszło do zaciśnięcia (przez obkurczone wrota przepukliny) naczyń doprowadzajacych i odprowadzających krew do zawartości przepukliny (ostre niedokrwienie). Do martwicy i zgorzeli dochodzi po 5-6 h . W każdym przypadku zadzierzgnięcia wskazana jest operacja.
Jak to w chirurgii bywa, wiele nazw pochodzi od nazwisk, a zagadnienie przepuklin nie stanowi wyjątku.
Jesteśmy od tego, żeby wam pomóc, dlatego poniżej zamieszczamy ściągę co i jak z tymi nazwiskami :)
- Przepuklina Richtera - w worku przepuklinowym znajduje się fragment ściany jelita (drożność zachowana).
- Przepuklina Littrego - w worku przepuklinowym znajduje się uchyłek Meckela.
- Przepuklina Amyanda - w worku przepuklinowym znajduje się wyrostek robaczkowy.
Przepukliny przeponowe wrodzone to:
Bochdaleka (tylna-boczna)
Morganiego (przymostkowa)
Przepuklina Bochdaleka
| Przepuklina bochdaleka a Morganiego | |
|---|---|
| Przepuklina Bochdaleka | Przepuklina Morganiego |
Do zapamiętania pomocny jest akronim 5B
|
|
Leczenie (Najczęściej operuje się metodą na otwarto. Głównym wskazaniem do operacji laparoskopowych są przepukliny nawrotowe):
operacje tradycyjne:
Bassiniego
Halsteda
Shouldice'a
operacje z użyciem siatki - metody beznapięciowe (lepsze efekty niż operacje tradycyjne):
Lichtensteina
Rutkowa
PHS (prolen hernia system)
Epidemiologia przepuklin pachwinowych:
- u dorosłych to aż 60% wszystkich przepuklin brzusznych, występują częściej u mężczyzn
- u dzieci to tylko 1-3% (60% po stronie prawej, 30% po stronie lewej i 10% obustronnie)
Przepukliny pachwinowe można podzielić na proste i skośne:
- przepuklina pachwinowa skośna- może być zarówno wrodzona, jak i nabyta. Worek przepuklinowy wchodzi do kanału przepuklinowego przez pierścień pachwinowy głęboki, następnie opuszcza go przez pierścień pachwinowy powierzchowny i zmierza w kierunku worka mosznowego. W 20% przypadków ulega uwięźnięciu. Ze względu na to, gdzie znajduje się worek przepuklinowy, przepuklinę pachwinową skośną można podzielić na kilka rodzajów:
- niezupełną, początkową (przepuklina przed pierścieniem pachwinowym powierzchownym)
- całkowitą, zupełną (poza kanałem, przepuklina przeszła przez pierścień pachwinowy powierzchowny)
- mosznową (przepuklina w worku mosznowym)
- wargową (przepuklina w pobliżu wargi sromowej większej)
- ześlizgową (narząd częściowo-wewnątrzotrzewnowy ściągnięty do przepukliny)
- przepuklina pachwinowa prosta - zawsze nabyta, rzadsza niż przepuklina pachwinowa skośna, nie schodzi do moszny, wrota stanowi dół pachwinowy przyśrodkowy. Przepuklina objawia się uwypukleniem powyżej więzadła pachwinowego, niedaleko spojenia łonowego.
Przepuklina udowa - worek przepuklinowy wchodzi do pierścienia udowego głębokiego przez kanał udowy. Jest to przepuklina nabyta, częstsza u kobiet. Objawem jest uwypuklenie w przyśrodkowej części, poniżej więzadła pachwinowego. Jedynym sposobem leczenia jest operacja.
W temacie przepuklin warto przypomnieć sobie również budowę kanału pachwinowego, bo i o to zdarzają się pytania.
Budowa kanału pachwinowego:
ujście wewnętrzne - pierścień pachwinowy głęboki
ujście zewnętrzne - pierścień pachwinowy powierzchowny
ściana górna - brzegi m. skośnego wew. i poprzecznego brzucha wraz z ich powięziami
ściana dolna - więzadło pachwinowe
ściana przednia - rozcięgno m. skośnego zew.
ściana tylna - otrzewna ścienna i powięź poprzeczna